Teknoloji ve iletişim uzmanlarının öngördüğü gibi olursa, 5G endüstriyel ve kültürel bir oyun değiştirici olacak. Akıllı şehirler, fabrikalar ve araçlar; daha sürükleyici sanal ve artırılmış gerçeklik, daha iyi sağlık hizmetleri ve kanunsal yaptırımlar… 5G ile tüm sektörler, hatta hayatımız değişecek. Hazır olun ya da olmayın, 5G yakında geliyor.
5G Nedir?
5G, beşinci nesil ağ anlamına gelir ve son on yıldır faaliyette olan 4G LTE‘nin halefidir. Basitçe ifade etmek gerekirse, 5G, 4G LTE bağlantınızın yerini alacak ve hızınızı artıracak yeni nesil mobil geniş banttır. 5G ile daha hızlı indirme ve yükleme hızları elde ederken, gecikmeyi yani cihazların kablosuz ağlarla iletişim kurması için geçen süreyi önemli ölçüde azaltabileceksiniz.
5G Nasıl Çalışır?
5G, yüksek hızlara ulaşmak için birçok teknolojiden yararlanır. Bu yüzden işin içinde tek bir teknoloji var diyemeyiz.
Yeni standart, 4G’den farklı yepyeni bir radyo spektrumu bandı kullanacak. 5G, geçmişte kullanılan 6 GHz altındaki bantlara karşı 30 ile 300 GHz arasındaki frekanslarda yayınlanan “milimetre dalgalarından” yararlanacak. Bunlar daha önce yalnızca uydular ve radar sistemleri arasındaki iletişim için kullanılıyordu. Ancak milimetrik dalgalar binalar veya diğer katı nesnelerin içinden kolayca geçemez, bu nedenle 5G, yoğun kentsel alanlarda her 250 metrede bir yerleştirilen (yakın aralıkta yerleştirilmiş baz istasyonları) daha küçük minyatür tabanlı istasyonlar olan “küçük hücrelerden” yararlanacak. Bunlar, çok daha iyi kapsama alanı sağlayacak.
Bu baz istasyonları ayrıca “massive MIMO” kullanacak. MIMO, çoklu gönderme ve alma teknolojisidir. Band genişliği kısıtlamalarından dolayı oluşan hız problemine çözüm üretmek amacıyla oluşturulan bu teknoloji, tek bir baz istasyonunda düzinelerce anten kullanır. Aralarında hızlıca geçiş yapmak yerine aynı anda birden fazla farklı kablosuz cihazla konuşmak için kullanabileceği birden fazla antene sahiptir.
5G baz istasyonlarının, aynı frekansta elektromanyetik dalga sinyallerini aynı anda gönderip alarak verimliliği artırması hedeflenmektedir.
5G Ne Kadar Hızlı?
5G, 1Gbps (1000Mbps) indirme sunabildiğinden, hız açısından önemli bir yükseltmedir ve 5G teknolojisinin geliştirilmesiyle birlikte, bu hız önümüzdeki yıllarda daha da yükselecektir.
Bahsedilen hızlar heyecan verici görünse de, öngörülenden daha azını deneyimlemenize yol açabilecek birkaç faktör var. Ağ üzerinde aynı anda bulunan kişi sayısı ya da kullandığınız cihaz, potansiyel olarak sınırlayıcı faktörlerdendir. Bununla birlikte, bu faktörler 4G ağlarda da hız deneyiminizi azalttığından, 5G tamamen devreye alındığında, önemli bir hız yükseltmesi görüleceği kesindir.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, 5 GB’lık bir filmi 4G bağlantısıyla yaklaşık 8 dakikada indirebilirken, 5G ile yaklaşık 40 saniyede indirebileceksiniz.
4G ve 5G Arasındaki Farklar Nelerdir?
Aşağıda iki ağ teknolojisi arasındaki temel farkların bir listesini bulabilirsiniz:
1. Hız
5G saniyede 10 gigabite ulaşarak 4G’den 100 kata kadar daha hızlı performans sergileyecek.
2. Gecikme süresi
4G ağlarda gecikme şu anda yaklaşık 50 milisaniyedir, 5G ağlarının ise bunu 1 ms’ye düşürmesi bekleniyor.
3. Kapsam
On yıldır kullanılan 4G’den sonra bile, dünyanın dört bir yanında 4G kapsama alanı zayıf olan uzak ve kırsal alanlar var. 5G daha yeni başlıyor ve bu nedenle kapsamı bir avuç büyük şehrin dışında aslında mevcut değil. 5G’nin 4G’ye benzer bir kapsama seviyesine ulaşması birkaç yıl alacak ve her biri kendi hızı ve bant genişliğine sahip farklı uygulamalara (yüksek, orta ve düşük bant 5G) sahip olacak.
4. Bant genişliği
5G’nin de 4G’den önemli ölçüde daha fazla bant genişliğine veya kapasiteye sahip olması bekleniyor. Kısmen, bunun nedeni 5G’nin mevcut spektrumu çok daha verimli kullanmasıdır. 4G, 600 MHz’den 2.5 GHz’e kadar mevcut spektrumun dar bir dilimini kullanır, ancak 5G üç farklı banda bölünmüştür. Her bandın kendi frekans aralığı ve hızı vardır ve tüketiciler, işletmeler ve endüstriler için farklı uygulamalar ve kullanım durumları olacaktır. Bu, 5G’de önemli ölçüde daha yüksek bir kapasite olduğu anlamına gelir.
5. Daha fazla güvenlik ve düzenleme
5G, daha geniş bir ekosistemde yeni bağlantı seviyeleri ve gelişmiş güven sağladığından, hızlı mobil internetten daha fazlası olacaktır.
5G’nin Avantajları Nelerdir?
1. Daha Az Gecikme
Arkadaşlarınıza kısa mesaj gönderdiğinizde, gönder düğmesine bastığınız an ile mesajın alındığı an arasında bir duraklama olur. Bu, bilgi transferindeki gecikmeden kaynaklanmaktadır.
4G gecikme süresi yaklaşık 40-50 milisaniyedir. 5G ile gecikme 1 milisaniyenin altında olacaktır. Gecikme süresinin azalması, daha hızlı metin mesajlarından çok daha fazlasını kapsar. Daha az gecikme süresi sayesinde, cerrahların robotik kullanarak dünyanın herhangi bir yerindeki hastalar üzerinde uzaktan operasyon yapmaları mümkün olacak.
2. Daha Fazla Hız
5G, 10 Gbps’ye varan hızlar sunar. 4G’de bir HD filmi indirmek yaklaşık 10 dakika sürerken, 5G ile aynı filmi 10 saniyenin altında indirebilirsiniz. Elbette ki hızın artması, eğlence ihtiyaçlarının çok daha ötesine uzanır. Örneğin, insansız tıbbi hava araçları, kazaların gerçek zamanlı videosunu sunarak, acil durum görevlileri olay yerine varmadan önce durum değerlendirmesi sağlayabilir.
3. Daha Fazla Kapasite
5G, daha fazla kullanıcının internete bağlanmasına izin verir. Bağlantı hızlı ve kararlıdır. Aynı anda birden fazla yüksek talepli uygulamayı çalıştırma kapasitesine sahip olacağı için gelişmiş sanal gerçeklik ve yapay zekanın pratikliğini artıracaktır.
5G’nin Güvenli Mi, Riskleri Neler?
Tüm mobil ağların yanı sıra Wi-Fi, TV ve radyo vericiler gibi kablosuz cihazlar, radyo frekansı (RF) elektromanyetik alanları iletir. Bunlar düşük enerjili radyasyon biçimleridir. Bu nedenle belirli RF alanlarına maruz kalmanın olası sağlık etkileri konusunda uzun süredir endişeler var.
5G, mobil ağlar tarafından şimdiye kadar kullanılmayan çok yüksek frekanslı bir spektruma (milimetre dalga veya mmWave) erişerek büyük ölçüde geliştirilmiş bir performansa ulaşacağından, endişeleri beraberinde getiriyor.
Peki bunun bilimsel bir temeli var mı?
Mobil ağ güvenliğiyle ilgili endişeler yeni değil. Yıllardır RF sinyallerinin insan vücudu ve daha spesifik olarak beyin kanseri vakaları üzerindeki etkisiyle ilgili sorular var. Ancak, konuyla ilgili tüm kapsamlı raporlar, fark edilebilir bir güvenlik sorunu olmadığı sonucuna varmıştır.
Bununla birlikte, burada iki çok farklı radyasyon türü arasında bir ayrım yapmak önemlidir: İyonlaştırıcı olmayan ve iyonlaştırıcı dalgalar.
5G tarafından kullanılanlar tüm RF alanları iyonlaştırıcı olmayan dalgalardır. Bu, bir insan hücresinin yapısını değiştirme gücüne sahip olmadıkları anlamına gelir.
5G İle Birlikte Gelecekte Bizi Neler Bekliyor?
4G’nin halefi olan 5G, iş yapma şeklimizi tamamen değiştirmeye hazırlanıyor. Muazzam veri kapasitesi, yüksek hızlar ve inanılmaz derecede düşük gecikme süresi getiren 5G, 4G’den büyük bir adım öne geçmeye hazırlanıyor.
5G, yalnızca verimliliği artırma ve otomasyon potansiyelini ortaya çıkarmakla kalmıyor, aynı zamanda sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) gibi gelişen teknolojilerin de yeniden keşfedilmesini sağlamaya odaklanıyor.
Bu yeni nesil ağ bağlantısı, iş dünyasını yeniden yapılandırmak için hazır. Peki siz bu teknolojinin getireceklerine hazır mısınız?
Aşağıda 5G teknolojisiyle gelecekte bizi ne gibi sürprizler bekliyor adım adım inceleyelim.
1. Otonom Araçlar
5G, otonom otomobillerin geleceği için kesinlikle gereklidir. Bu araçların engelleri algılaması, akıllı işaretlerle etkileşime girmesi, hassas haritaları takip etmesi ve diğer üreticilerin ürettiği arabalarla iletişim kurması gerekecek. Böyle bir durumda sadece 5G, yolcu güvenliğini sağlamak için büyük miktarda verinin gerçek zamanlı olarak iletilmesi ve işlenmesi için gereken kapasite, hız, düşük gecikme ve güvenliği sağlayabilir.
Otonom arabalar sadece yolcu güvenliğini geliştirme, kirliliği ve tıkanıklığı azaltma potansiyeline sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda tamamen yeni bir pazar da yaratabilir. Sonuçta sürücüler yolcu olduklarında, çalışmak veya dinlenmek için ekstra boş zaman kazanacaklar. Bu, belirli yolculuk sürelerine göre uyarlanmış tamamen yeni platformlara ve formatlara yol açabilir. Intel, bu yepyeni sektörü “Yolcu Ekonomisi” olarak tanımlıyor ve 2050 yılına kadar bu sektörün, 7 trilyon dolar değerinde olacağını tahmin ediyor.
2. Akıllı Şehirler
Yeni nesil ağ bağlantısına dayanacak isteğe bağlı akıllı otobüsler ve uçan drone taksiler gibi yeni toplu taşıma modelleri ortaya çıkacak. Akıllı binalar, işletmelerin enerji tüketimini düzenleyerek daha verimli çalışmasını sağlarken, akıllı reklam panoları gibi cihazlar, şirketlerin tüketicileri doğrudan hedeflemesini sağlayacak.
Dahası, akıllı şehir verileri, yetkililerin ve şehir planlamacılarının şehirlerde elektrik gibi kaynakların nasıl kullanıldığını ve trafikte taşıtların bölgede nasıl hareket ettiğini anlamalarına yardımcı olacak. Bu da yerel hizmetlerdeki herhangi bir boşluğun daha net bir resmini sağlayacak.
3. Sürükleyici Eğlence Deneyimi
5G, artan mobil video talebini desteklemek için hayati önem taşıyacak. Ancak 5G’nin benzersiz veri kapasitesi, hızı ve düşük gecikme süresi, VR ve AR gibi teknolojiler sayesinde yeni bir sürükleyici eğlence türü sağlamaya da yardımcı olacak.
Bu teknolojiler, AR oyunları ve etkileşimli oyun gibi yeniliklerle sporda ve diğer canlı etkinliklerde taraftar deneyimini artırmaya yardımcı olurken, VR evde ve mobil cihazlarda canlı deneyimi yeniden oluşturmaya yardımcı olacak.
4. İletişim ve İşbirliği
5G, her türlü yeni iş modeli için altyapı sağlarken, temel işlevi bir mobil ağ olarak hizmet vermektir. 5G, iletişimi düzene koymanın yanı sıra, kuruluşların veri aktarım hızlarını artırarak büyük veriden yararlanmasına yardımcı olacaktır.
Veri analitiği yoluyla kazanılan işletme içgörüleriyle birlikte 5G, uzaktan çalışmayı desteklemeye yardımcı olurken, ayrıca ekip üyelerinin bulut tabanlı işbirliğine dayalı belgeler ve platformlar üzerinde gerçek zamanlı olarak çalışmasını sağlayacaktır.
5G ve Nesnelerin İnterneti
Nesnelerin İnterneti (veya IoT) şimdiden hız kazanıyor, ancak 5G ile birlikte milyarlarca cihaz internete bağlanacak. Evdeki artan IoT cihazı sayısı, donanım üreticileri için büyük bir fırsat sağlayacak olsa da, gerçek potansiyel endüstriyel IoT’de yatmaktadır.
Bu teknolojinin halihazırda imalat, tarım ve perakende gibi çok çeşitli sektörlerde devrim yaratması bekleniyor.
Tamamen dönüştürülebilecek sektörlerden biri de, IoT’nin tamamen yeni yollarla tedavi sağlamaya yardımcı olacağı sağlık hizmetleridir.
Gelecekte 5G, giyilebilir sağlık izleyicilerinden gelen verilere dayalı olarak uzaktan robotik cerrahi ve kişiselleştirilmiş tıp gibi bir dizi yeniliği mümkün kılacak.
Sağlığı bu dereceye kadar izleme becerisi, müşteri yaşam tarzları tarafından belirlenen prim fiyatları ile sigorta sektörü üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak. Hassas verilerin endüstriyel ölçekte aktarımı, IoT güvenliğinin önümüzdeki yıllarda büyük bir yatırım kaynağı olacağı anlamına da geliyor.
5G Hizmeti Ne Zaman Verilmeye Başlanacak?
Koronavirüs salgını sırasında, 5G teknolojisinin farklı birimlerini geliştirmek için çalışmalara devam edildi ve 2020’de çeşitli aşamalarda test ve gösterimler yapıldı. Tüm bu hazırlık süreçlerinden sonra 2021’den itibaren ülkemizde 5G teknolojisini kullanabilecek. 2022’de ise operatörlerin kullanımına sunulacak.
Dünyada 5G kullanımını görmek için 5G haritasını incelemek isterseniz, aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz.
5G ile COVID-19 salgını arasında bir ilişki olduğuna dair kanıtlanmamış bir teori var. Bu iddia, salgınının doğrudan bölgede inşa edilen 5G kulelerinden kaynaklandığını iddia eden ve 2020 yılının başlarında yayınlanan bir videodan kaynaklanıyor. Videonun arkasındaki adam, ilk radyo kulelerinden gelen radyasyonun 1918 İspanyol gribine neden olduğunu iddia ediyor.
Fakat birçok bilim insanı bu ifadeler yanlış buluyor.
Neden mi?
Her şeyden önce, 5G elektromanyetik bir spektrumdadır, COVID-19 ise bir virüs tarafından yayılan biyolojik bir hastalıktır. Kanada’nın en iyi virologlarından biri olan Jason Kindracuk bu ifadeyi bilimsel netlikle desteklemiştir. COVID-19’un bir virüs olan SARS-CoV-2’den kaynaklandığı kanıtlanmıştır.
Üstelik 5G, Çin’de piyasaya sürülmeden önce birçok yerde mevcuttu. Çin 1 Kasım’da 50 şehirde 5G’yi gerçekten piyasaya sürerken, İngilizler bunu Mayıs’ta 2019’da, ABD ise dokuz şehrinde geniş kapsamlı 5G’yi geçen yaz başlattı. Herhangi bir COVID-19 ilişkisi olsaydı, çok daha erken bir salgın yaşanırdı. Diğer taraftan bakıldığında, COVID-19’dan en çok etkilenen ülkelerden biri olan İran’ın 5G altyapısı yok.
Hangi Telefonlar 5G Destekliyor?
Aşağıda yeni nesil ağa bağlanabilen en iyi 5G telefonların bir listesini bulabilirsiniz:
- Samsung Galaxy Note 20 and 20 Ultra
- Apple iPhone 12, 12 Mini, 12 Pro and 12 Pro Max
- Google Pixel 4A 5G and Pixel 5
- Motorola Edge Plus
- OnePlus 8 and 8 Pro
- Samsung Galaxy S20, S20 Plus, S20 Ultra and S20 FE
- LG Velvet
- OnePlus Nord and Nord N10 5G
- Samsung Galaxy Z Flip 5G
- LG V60 ThinQ 5G
- Samsung Galaxy A71 5G
- Motorola Razr 5G (2020)
- Sony Xperia 5 II
- Samsung Galaxy Note 10 Plus 5G
5G’nin piyasaya sürülmesi hızlandıkça, bir zamanlar uzak ve spekülatif görünen teknoloji çözümleri artık uygulamaya hazır olacak. İlerleyen günlerde 5G ile verimlilik, güvenlik ve üretkenlikteki ilerlemelerin kilidinin açıldığını göreceksiniz.
