IAM (Identity & Access Management) Nedir? IAM vs. PAM Arasındaki Farklar

Siber tehditlerin çoğalması ve BT ortamlarının karmaşıklığının artması ile birlikte modern işletmeler, sağlam Kimlik ve Erişim Yönetimi (IAM) çözümlerine duyulan kritik ihtiyacın farkına varmaktadır. Bu yüzden IAM, kullanıcı kimliklerini, dijital ayrıcalıklarını ve erişebilecekleri kaynakları yönetmek ve kontrol etmek için hayati bir çerçeve olarak ortaya çıkmıştır.

IAM (Identity & Access Management) Nedir? 

Gartner’a göre “Identity and Access Management (IAM), doğru kişilerin doğru kaynaklara doğru zamanlarda ve doğru nedenlerle erişmesini sağlayan bir güvenlik disiplinidir.” Başka bir deyişle, kimlik adı verilen benzersiz kullanıcı profillerini kullanarak kullanıcıları cihazlar, uygulamalar, dosyalar, ağlar ve daha fazlası gibi BT kaynaklarına güvenli bir şekilde bağlayan bir BT çözümleri kategorisidir.

Her bir benzersiz kullanıcı için bir kimlik yapılandırılıp bu kullanıcılara WiFi ve şirket sunucuları gibi şeylere kontrollü erişim sağlanırken, işlerini yapmak için ihtiyaç duymadıkları dijital varlıklara erişim kısıtlanabilir. 

Kimlik Erişim Yönetimine İhtiyacınız Var mı? 

Basitçe söylemek gerekirse, hibrit iş yerleri ve uzaktan çalışanların norm haline gelmesiyle, bir IAM stratejisine sahip olmamak artık bir seçenek değildir. Kimlik ihlallerinin veri ihlallerinin bir numaralı nedeni olduğu düşünüldüğünde, IAM belki de bir numaralı güvenlik aracıdır.

Günümüzde BT’nin ana görevi, uzaktan çalışanların kimliklerini en iyi nasıl koruyacaklarını belirlemek ve aynı zamanda çalışmak için ihtiyaç duydukları kaynaklara güvenli bir şekilde erişmelerine yardımcı olmaktır. IAM bu fikri destekler.

Modern bir IAM platformu, kullanıcılara hatırlamaları ve kullanmaları için tek bir kimlik sağlarken BT yöneticilerine de en üst düzeyde kontrol ve merkezileştirme sunar.

IAM’in başlangıçta her ne kadar faydaları olsa da, her işletme için gerekli olmayabilir. 

IAM’nin Özellikleri

IAM’in ana özelliklerinden bazıları aşağıdaki şekildedir:

1. Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama

Çok faktörlü kimlik doğrulama (MFA), iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) gibi, kullanıcılara erişim izni vermek için kullanıcı adı ve parola dışında iki veya daha fazla doğru kimlik bilgisi sağlamalarını isteyerek sistemlerinize ve uygulamalarınıza daha fazla koruma katmanı ekleyen bir teknolojidir.

Örneğin, bir uygulamaya başarılı bir şekilde giriş yapmak için belirli bir süre içinde girmeniz gereken kısa mesaj veya e-posta yoluyla gönderilen bir kodu göndermeniz gerekebilir.

MFA, izinsiz girişlerin ve kötü niyetli saldırıların verilerinize ve sistemlerinize erişmesini önlemeye yardımcı olur. 

2. Çoklu Oturum Açma (SSO)

Çoklu oturum açma, bir sisteme veya birden fazla uygulamaya sorunsuz bir şekilde giriş yapmak için tek seferde girilecek kullanıcı adı ve şifre gibi tek bir kimlik bilgisi setini içerir. Kullanıcı deneyimini ve çalışanlarınızın üretkenliğini artırır.

Örneğin, her seferinde kimlik bilgilerini girmek zorunda kalmadan tek bir Google hesabı kullanarak Gmail, YouTube vb. gibi birden fazla Google ürününe otomatik olarak erişebilirsiniz. Böylece, kullanıcılar daha fazla kolaylık elde ederken, işletmeler de birden fazla uygulamada kullanıcı tercihleri, davranış, etkinlik vb. gibi değerli içgörüler toplayabilir.

3. Yaşam Döngüsü Yönetimi

Birçok IAM çözümü, çalışan yaşam döngüsü boyunca kullanıcı erişim ayrıcalıklarını yönetmek için yönetim araçları sağlar. Kullanıcıların hesap verilerini güncellemelerine ve erişim haklarını kendi başlarına talep etmelerine olanak sağlamak için kendi kendine yardım portalları sağlar. Ayrıca bu araçlar, güvenlik ve BT ekiplerinin uyumluluk için adli tıp ve denetimleri desteklemesine de yardımcı olur.

4. Anomali Tespiti

IAM’in bir parçası olarak anomali tespiti kullanan işletmeler, sistem ve verilerini çevrimiçi tehditlere ve veri ihlallerine karşı koruyabilir. Bazı IAM çözümleri, normal davranıştan anormal görünen trafik hızı, oturum açma düzeni algılama vb. gibi sinyalleri izleyebilir. Bu şekilde, IAM sistemi ihlalleri ve tehditleri belirleyebilir, böylece hala zaman varken bunları engelleyebilirsiniz.

IAM Neden Önemlidir?

IAM, çevrimiçi saldırılara eğilimli günümüz iş dünyasında önemli bir role sahiptir. IAM’in önemli olmasının bazı nedenleri aşağıdaki şekildedir:

• Güvenliği artırır: Kullanıcı erişimini kontrol edebilirseniz, siber saldırıların ve veri ihlallerinin oluşumunu azaltabilir veya ortadan kaldırabilirsiniz. IAM ayrıca tehlikeye atılan oturum açma bilgilerinin yayılmasını azaltabilir, yetkisiz erişimi kısıtlayabilir ve kimlik avı, fidye yazılımı, virüsler vb. gibi siber saldırılara karşı koruma sağlayabilir.
• Uyumluluğun sürdürülmesine yardımcı olur: IAM çözümlerini uygulayarak müşterilerinizin verilerini güvence altına alırken kendinizi uyumluluk risklerinden kurtarabilirsiniz. (HIPAA, GDPR gibi yasal gereklilikleri karşılamanıza yardımcı olur).
• Son kullanıcı deneyimini iyileştirir: SSO ve MFA gibi güvenlik teknolojilerini uygulayarak, kullanıcılar verilerinin güvende olduğundan emin olabilir. Ayrıca, SSO ve biyometri gibi sistemlerle kullanıcılar hızlı bir şekilde oturum açabilir, bu da deneyimlerini geliştirir ve bir uygulamaya her eriştiklerinde şifrelerini hatırlamaktan kurtarır.
• Üretkenliği artırır: Çalışanlarınız kendilerine tahsis edilen kaynak ve sistemlere kolayca erişebildiklerinde, zaman kaybetmeden üretkenliklerini artırabilir. Ayrıca ekip içinde ve dışarıdan kişilerle (satıcılar, ortaklar vb.) de işbirliğinizi artırır.

IAM Türleri

Bir işletmenin müşteriler, iş ortakları ve çalışanlar gibi farklı kullanıcı türleri ve hepsinin farklı kimlik ihtiyaçları olabilir. Bu nedenle, zorluklarını ayrı ayrı ele alabilecek IAM sistemlerini uygulamak çok önemlidir ya da tek bir IAM platformu kullanıyorsanız, kullanıcıların bunlar için farklı stratejiler kullanmasını sağlamanız gerekir.

Kullanıcılara göre IAM türleri aşağıdaki şekildedir:

1. Müşteriler için IAM

Müşteri Kimliği ve Erişim Yönetimi (CIAM), kullanıcılara yönelik kullanıcı erişimini kontrol eden bir IAM sistemini ifade eder. Kullanıcı kimlik bilgilerinin doğrulanması ve yönetilmesi ile ilgilenir ve veri açısından zengin kimlik profilleri ile onları daha iyi anlamanıza yardımcı olur. Kullanıcı içgörüleriyle onlara değer sağlarken daha iyi bir son kullanıcı deneyimi sunmanızı sağlar.

Veri toplamayı içerdiğinden, CIAM veri gizliliği düzenlemelerine uyma sorumluluğunu da beraberinde getirir. Bu nedenle, yerel ve federal yasalarla uyumlu olduğunuzdan emin olmanız şarttır.

2. Çalışanlar için IAM

Çalışanlarınız yetki düzeylerine bağlı olarak farklı uygulama ve sistemlere erişim yetkisine sahiptir. Bu nedenle, erişimlerini yönetmek ve yalnızca kendilerine sağlanan sistem ve kaynaklara erişmelerini sağlamak için bir sisteme ihtiyacınız vardır. Bunun için, çalışanlarınızın erişimlerini yönetmek ve kontrol etmek için kullandıkları tüm sistemleri ve uygulamaları entegre etmek üzere bir IAM dağıtabilirsiniz.

3. İş Ortakları için IAM

İş ortaklarınız için sorunsuz ve güvenli erişim kontrollerine sahip olmak için sağlam bir IAM’ye ihtiyacınız vardır. Şirket içi bir IAM oluşturabilseniz de, artan kullanıcıları ölçeklendirmekte zorlanabilirsiniz. Bunun için, ne kadar gelişmiş teknoloji kullanırlarsa kullansınlar kullanıcıları tanımlamak için üçüncü taraf bir IAM çözümü kullanabilirsiniz.

IAM’de Popüler Kimlik Doğrulama Yöntemleri Türleri

Parola Tabanlı Kimlik Doğrulama

Parola tabanlı kimlik doğrulama en yaygın ve en çok kullanılan yöntemdir. Kullanıcılar kimliklerini doğrulamak için benzersiz bir kullanıcı adı ve buna karşılık gelen bir parola sağlar.

Şifresiz Kimlik Doğrulama

Kullanıcılar parolaya ihtiyaç duymadan OTP, yüz tanıma vb. yöntemlerle doğrudan kimlik doğrulaması yapabilir. Bu süreç, parola hırsızlığı ile ilişkili riskleri azaltır.

Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama (MFA)

Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama, kullanıcıların yalnızca bir parolanın ötesinde ek faktörler sağlamasını gerektirerek ekstra bir güvenlik katmanı ekler. MFA, birden fazla kimlik doğrulama faktörünü birleştirerek güvenliği önemli ölçüde artırır.

Biyometrik Kimlik Doğrulama

Biyometrik kimlik doğrulama, bireylerin kimliklerini doğrulamak için parmak izi, yüz özellikleri, iris desenleri veya ses tanıma gibi benzersiz biyolojik özelliklerini kullanır.

Tek Kullanımlık Şifre (OTP)

Tek kullanımlık parolalar, tek bir kullanım veya sınırlı bir süre için oluşturulan geçici parolalardır. OTP’ler genellikle kullanıcıların mobil cihazlarına SMS, e-posta yoluyla gönderilir veya kimlik doğrulayıcı uygulamalar tarafından oluşturulur.

Sertifika Tabanlı Kimlik Doğrulama

Sertifika tabanlı kimlik doğrulama, kullanıcının cihazında veya akıllı kartında depolanan dijital sertifikaların kullanımını içerir. Bu sertifikalar güvenilir bir otorite tarafından verilir.

Sosyal Giriş

Sosyal oturum açma, kullanıcıların Facebook, Google veya LinkedIn hesapları gibi mevcut sosyal medya kimlik bilgilerini kullanarak kimliklerini doğrulamalarına olanak tanır. Bu yöntem oturum açma sürecini basitleştirir.

Risk Tabanlı Kimlik Doğrulama

Risk tabanlı kimlik doğrulama, bir kimlik doğrulama girişimi ile ilişkili risk düzeyini değerlendirmek için kullanıcı davranışı, konum, cihaz bilgileri ve diğer bağlamsal veriler gibi çeşitli faktörleri analiz eder.

IAM Çözümlerinin Uygulanması için En İyi Uygulamalar

1. Net hedefler tanımlayın

IAM uygulaması için işletmenizin hedeflerini ve önceliklerini tanımlayın. Hedefler arasında güvenliği arttırmanın, üretkenliği geliştirmenin ve maliyetleri düşürmenin yer alması gerektiğini unutmayın.

2. Kapsamlı bir IAM stratejisi geliştirin

İşletmenizin kritik olarak tanımladığı hedeflerle uyumlu bir IAM stratejisi geliştirin. Bu, işletmenin öncelikleri göz önünde bulundurularak ve mevcut altyapı, sistemler ve uygulamalar dikkate alınarak gerçekleştirilir.

3. Doğru IAM çözümünü seçin

İşletmenizin ihtiyaçları, bütçesi ve hedefleriyle uyumlu bir IAM çözümü seçin. İşletmeniz için doğru IAM çözümünü seçerken ölçeklenebilirlik, kullanım kolaylığı ve satıcı desteği gibi faktörleri göz önünde bulundurmanın önemini unutturmayın.

Privileged Access Management (PAM) Nedir?

Bir dizindeki her ayrıcalıklı kullanıcıya, rol tabanlı veya öznitelik tabanlı erişim kontrollerine dayalı olarak bazı kaynaklara erişim izni verilir. Ayrıcalıklı erişim yönetimi, genellikle kimlik ve erişim yönetimi teknolojilerini kullanarak kritik şirket kaynaklarına erişimi kontrol etme ve izleme sürecidir.

Şirketler kimlik bilgilerini yönetmek, bir kullanıcı bir şirket kaynağına erişmeye çalıştığında kullanıcı kimliklerini doğrulamak ve normalde belirli kaynaklara erişemeyen kimliklere tam zamanında erişim sağlamak için PAM çözümlerini kullanır. Genellikle PAM araçları, şirketlerin kullanım modellerini raporlamasına ve uyumluluk standartlarını karşılamasına yardımcı olmak için ayrıntılı oturum izleme ve erişim günlükleri de sunar.

Daha fazla bilgi için: Privileged Access Management (PAM) Nedir? PAM vs. IAM Arasındaki Farklar

PAM’ın Avantajları

• Geliştirilmiş güvenlik: PAM, ayrıcalıklı hesabın kötüye kullanılması riskini azaltmaya yardımcı olur ve bir işletmenin saldırı yüzeyini azaltır. Kritik varlıklara ve hassas verilere yetkisiz erişimi önlemeye yardımcı olur.
• Uyumluluk: PAM, işletmeleirn HIPAA ve GDPR gibi düzenleyici gerekliliklere uymasına yardımcı olur.
• Operasyonel verimlilik: PAM, ayrıcalıklı erişim yönetimi sürecini kolaylaştırmaya ve BT ekiplerinin iş yükünü azaltmaya yardımcı olur. PAM çözümleri, süreçleri desteklemek için uygun prosedürler ve genellikle otomasyonlar ile erişim taleplerini, onayları ve iptalleri daha verimli bir şekilde yönetmelerini sağlar.

PAM’i Uygulamak için En İyi Uygulamalar

• Tüm ayrıcalıklı hesapları keşfedin ve kataloglayın: Kurum genelindeki tüm ayrıcalıklı hesapları keşfetmek için kapsamlı bir denetim gerçekleştirin. Bu, tüm hesapların bir envanterini oluşturmak ve her hesap için sahip atamak için kullanılabilir.
• Güçlü parola politikaları uygulayın: Ayrıcalıklı hesaplar için parola karmaşıklığı gereksinimleri, rotasyon politikaları ve çok faktörlü kimlik doğrulama dahil olmak üzere güçlü parola politikaları uygulayın.
• Ayrıcalıklı erişimi izleyin ve günlüğe kaydedin: Ayrıcalıklı erişime sahip kullanıcılar işletmenin en savunmasız ve kritik sistemlerine, verilerine ve kaynaklarına erişme eğilimindedir. Kullanıcı, sistem ve komut satırı etkinliği dahil olmak üzere tüm ayrıcalıklı erişim etkinliklerinin izlenmesi ve günlüğe kaydedilmesi önerilir.
• En az ayrıcalık modelini uygulayın: PAM için yaygın bir uygulama, kullanıcılara iş rollerine ve sorumluluklarına göre ayrıcalıklar uygulamaktır. Bu noktada en az ayrıcalık ilkesini uygulayın ve erişimi yalnızca işi gerçekleştirmek için gerekli olanlarla sınırlayın.
• Erişim haklarını düzenli olarak gözden geçirin: Tüm siber güvenlik önlemleri gibi PAM de tek seferlik bir faaliyet değildir. Kullanıcıların sadece ihtiyaç duydukları şeylere erişebilmelerini sağlamak için erişim haklarının periyodik olarak gözden geçirilmesi gerekir. Bu, gereksiz erişim haklarının ve izinlerin, işlerini tamamlamak için bunlara ihtiyaç duymayan kullanıcılardan, örneğin iş rollerini değiştirmiş olanlardan kaldırılmasına olanak tanır.

IAM vs. PAM Arasındaki Temel Farklar

IAM ve PAM arasındaki temel fark odak noktalarıdır. IAM, bir işletmenin BT altyapısı genelinde kullanıcı kimliklerini ve erişim izinlerini yönetmeye odaklanırken, PAM özellikle kritik sistemlere ve bilgilere ayrıcalıklı erişimi yönetmeye ve güvence altına almaya odaklanır.

IAM çözümleri, çeşitli sistemler ve uygulamalar genelinde kullanıcı hesaplarını, rollerini ve izinlerini yönetmek için tasarlanmıştır. Kullanıcı sağlama, kimlik doğrulama, yetkilendirme ve erişim yönetimi gibi özellikler sağlar. Öte yandan PAM çözümleri, ayrıcalıklı erişimi yönetmek ve izlemek için tasarlanmıştır ve yalnızca yetkili kullanıcıların kritik sistemlere ve bilgilere erişmesini sağlar.

IAM ve PAM arasındaki bir diğer önemli fark da sağladıkları erişim kontrolü seviyesidir. IAM çözümleri, normal kullanıcılar ve ayrıcalıklı kullanıcılar dahil olmak üzere tüm kullanıcılar için erişim izinlerini yönetmek üzere tasarlanmıştır. PAM çözümleri ise özellikle ayrıcalıklı kullanıcılar için erişim izinlerini yönetmek üzere tasarlanmıştır.

Özetle IAM ve PAM, işletmelerin BT altyapılarındaki erişim kontrollerini ve izinlerini yönetmelerine yardımcı olan önemli güvenlik kavramlarıdır. IAM, bir işletmenin BT altyapısı genelinde kullanıcı kimliklerini ve erişim izinlerini yönetmeye odaklanırken, PAM özellikle kritik sistemlere ve bilgilere ayrıcalıklı erişimi yönetmeye ve güvence altına almaya odaklanır. Bu iki kavram arasındaki farkları anlayarak, işletmeler kendi özel güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için doğru çözümleri seçebilir ve erişim kontrollerini yönetmekle ilişkili potansiyel riskleri ortadan kaldırabilir.