Bulut bilişim yani cloud computing, kaynakların bir sunucuya doğrudan bağlantı yerine web tabanlı araç ve uygulamalar aracılığıyla internetten alındığı bilgi teknolojisi hizmetlerini sunmaya yönelik bir modeldir. Kullanıcıların yazılıma, depolamaya ve işlem gücüne internet üzerinden uzaktan, genellikle kullandıkça öde temelinde erişmesine olanak tanır. Bu, işletmelerin ve bireylerin ihtiyaç duydukları kaynaklara kendi altyapılarına yatırım yapmak ve sürdürmek zorunda kalmadan erişmelerini sağlar. Bulut bilgi işlem hizmetlerinin bazı popüler örnekleri arasında Amazon Web Services, Microsoft Azure ve Google Cloud Platform bulunur.
Bulut Bilişim İle İlgili Önemli İstatistikler
Aşağıdaki listede bulut bilişim kullanımı hakkında önemli istatistiklerin bir listesini bulabilirsiniz:
- RightScale tarafından yapılan bir ankete göre, kurumsal iş yüklerinin %83’ü 2020 yılına kadar bulutta olacak.
- 2019’da küresel bulut altyapısı hizmetleri pazar büyüklüğünün değeri 44,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu büyümenin 2026’da 104,8 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
- Flexera tarafından yapılan bir ankete göre, ortalama bir kuruluş 1.500’den fazla bulut hizmeti kullanıyor.
- Deloitte tarafından yapılan bir ankete göre, şirketlerin %94’ü bir tür bulut bilgi işlem kullandıklarını bildirdi. En yaygın kullanım durumları veri yedekleme ve depolama, e-posta ve işbirliği ve web sitesi barındırma oldu.
- Synergy Research Group tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bulut altyapısı pazarında Amazon Web Services (AWS) %33’lük paya sahipken, onu %20’lik payla Microsoft Azure ve %10’luk payla Google Cloud takip ediyor.
Bulut Bilişimin Evrimi
Bulut bilgi işlemin evrimi birkaç temel aşamaya ayrılabilir:
İlk aşama, merkezi bilgi işlem kaynaklarına uzaktan erişim sağlamak için ana bilgisayarlarının kullanıldığı 1960’larda ve 1970’lerde başladı.
İkinci aşama ise, 1990’larda sanallaştırmanın ortaya çıkması ve birden çok sanal makineyi tek bir fiziksel makinede çalıştırma yeteneği ile devam etti. Bu, kaynakların daha verimli kullanılmasına izin verdi ve bulut bilişimin geliştirilmesinin önünü açtı.
2000’li yılların başında başlayan üçüncü aşama, ticari bir hizmet olarak bulut bilişimin yükselişi ile devam etti. Amazon, Google ve Microsoft gibi şirketler, işletmelere ve bireylere depolama, bilgi işlem gücü ve yazılım dahil olmak üzere bulut tabanlı hizmetler sunmaya başladı.
2010 civarında başlayan dördüncü aşamada, bulut bilişim yaygın olarak benimsendi. Giderek daha fazla işletme BT altyapısını buluta taşımaya başladı ve Hizmet Olarak Altyapı (IaaS), Hizmet Olarak Platform (PaaS) ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS) dahil olmak üzere çok çeşitli bulut tabanlı hizmetler kullanılabilir hale geldi.
2015 civarında başlayan beşinci aşamada, bulut bilişimin yeteneklerini ve benimsenmesini daha da genişleten kapsayıcılar, sunucusuz ve uç bilgi işlem gibi yeni teknolojilerin ortaya çıktı.
Şu an, çoklu bulut ve hibrit bulut stratejilerinin benimsenmesinin yanı sıra yapay zeka ve makine öğrenimi yeteneklerinin bulut hizmetlerine entegrasyonu, şirketlerin iş yapma şeklini değiştirdi ve inovasyonu yönlendirme potansiyeline büyütmeye devam ediyor.
Bulut Bilişim Nasıl Çalışır?
Bulut bilgi işlem, kullanıcılara internet üzerinden sunucular, depolama ve uygulamalar gibi paylaşılan bir bilgi işlem kaynakları havuzuna isteğe bağlı erişim sağlayarak çalışır. Bu kaynaklar bir bulut sağlayıcısı tarafından barındırılır ve kullandıkça öde temelinde kullanıcılara sunulur.
Bulut bilgi işlem süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- Kullanıcılar, depolama alanı veya belirli bir yazılım uygulaması gibi belirli bir kaynağa veya hizmete erişim talep eder.
- Bulut sağlayıcının sunucuları talebi alır ve talebi yerine getirmek için uygun kaynakları belirler.
- Bulut sağlayıcının sunucuları, talep edilen kaynakları tahsis eder ve internet üzerinden kullanıcıya sunar.
- Kullanıcılar, dizüstü bilgisayarlar veya akıllı telefonlar gibi kendi cihazlarını kullanarak ve web tarayıcıları veya özel yazılımlar aracılığıyla bulut sağlayıcı tarafından sağlanan kaynaklar ve hizmetlerle etkileşime girer.
- Kullanıcılar kaynakları ve hizmetleri tükettikçe, bulut sağlayıcının sunucuları kullanımı izler ve ölçeklenebilirlik sağlar.
Bulut Dağıtım Modelleri
Her biri kendi avantajlarına ve kullanım durumlarına sahip birkaç farklı bulut dağıtım modeli vardır. Ana dağıtım modelleri aşağıdakileri içerir:
1. Genel Bulut (Public Cloud)
Hizmetler ve altyapı, internet üzerinden üçüncü taraf bir sağlayıcı tarafından genel halkın kullanımına sunulur.
2. Özel Bulut (Private Cloud)
Hizmetler ve altyapı, tek bir kuruluşa ayrılmıştır ve genellikle kuruluş veya işletme adına bir üçüncü taraf sağlayıcı tarafından yönetilir ve işletilir.
3. Hibrit Bulut (Hybrid Cloud)
Genel ve özel bulut hizmetlerinin, aralarında dağıtılan veri ve uygulamalarla birleşiminden oluşur.
4. Topluluk Bulutu (Community Cloud)
Hizmetler ve altyapı, ortak kaygıları olan belirli bir topluluktan birkaç kuruluş tarafından paylaşılır.
5. Çoklu Bulut (Multi-cloud)
Farklı sağlayıcılardan birden çok bulut hizmetinin tek bir kuruluş tarafından kullanılmasıdır.
Her dağıtım modelinin kendine has özellikleri vardır ve farklı kullanım durumları için en uygun modeldir. Genel bulutlar, ölçeklenebilirlikten yararlanmak isteyen işletmeler için uygunken, özel bulutlar, katı güvenlik ve uyumluluk gereksinimleri olan işletmeler için en iyi tercihtir. Hibrit bulutlar, genel bulutların maliyet etkinliğini özel bulutların güvenliği ve kontrolü ile dengelemesi gereken işletmeler için idealdir. Topluluk bulutları, ortak kaygıları olan belirli bir topluluğa ait kuruluşlar için uygundur ve çoklu bulut, farklı sağlayıcılardan birden çok bulut hizmetinin en iyi özelliklerinden yararlanmak isteyen işletmeler için uygundur diyebiliriz.
Bulut Bilişim Hizmet Türleri
Bulut bilgi işlem hizmetlerinin çoğu 3 kategoriye ayrılır: Hizmet Olarak Altyapı (IaaS), Hizmet Olarak Platform (PaaS) ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS). Bunlar bazen “bulut bilgi işlem yığını” olarak adlandırılır çünkü birbirlerinin üzerine inşa edilirler. Ne olduklarını ve nasıl farklı olduklarını bilmek, iş hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştırır.
1. Hizmet Olarak Altyapı (IaaS)
Infrastructure as a Service; depolama, ağ ve sunucular dahil olmak üzere internet üzerinden sanallaştırılmış bilgi işlem kaynakları sağlar. IaaS sağlayıcılarına örnek olarak Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure ve Google Cloud Platform verilebilir.
İlgili İçerik: IaaS, PaaS, SaaS Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir? Bulut Bilişim Hizmet Modelleri
2. Hizmet Olarak Platform (PaaS)
Platform as a Service; uygulama geliştirme, test etme ve dağıtma için bir platform sağlar. PaaS sağlayıcıları genellikle bir geliştirme ortamı, ara yazılım ve bir veri tabanı içerir ve temel altyapıyı sizin için yönetirler. PaaS sağlayıcılarına örnek olarak AWS Elastic Beanstalk, Microsoft Azure App Service ve Google App Engine verilebilir.
İlgili İçerik: PaaS (Platform As A Service) Nedir? İşletmeler İçin Avantajları, PaaS Örnekleri
3. Hizmet Olarak Yazılım (SaaS)
Platform as a Service; yazılım uygulamalarına internet üzerinden, genellikle abonelik temelinde erişim sağlar. SaaS sağlayıcılarına örnek olarak Salesforce, Microsoft Office 365 ve Google G Suite verilebilir.
İlgili İçerik: SaaS (Software As A Service) Nedir? İşletmeler İçin Avantajları, SaaS Örnekleri
Ek olarak, tanımlanmış başka birkaç bulut bilgi işlem türü daha vardır. Bunlar ise aşağıdaki şekildedir:
Hizmet Olarak İşlev (FaaS) veya sunucusuz bilgi işlem, sunucuları tedarik etmeye veya yönetmeye gerek kalmadan uygulama ve hizmetlerin çalıştırılmasına ve ölçeklendirilmesine olanak tanıyan bir tür bulut bilgi işlemdir.
Hizmet Olarak Olağanüstü Durum Kurtarma (DRaaS), işletmelere olağanüstü durum kurtarma amacıyla verilerinin ve sistemlerinin tesis dışı bir kopyasını sağlayan bir tür bulut bilgi işlemdir.
Edge Computing, merkezi bir altyapıya güvenmek yerine hesaplama ve veri depolamayı veri kaynağına yaklaştıran bir tür bulut bilgi işlemdir.
Bulut Bilişimin En Önemli Avantajları
Bulut bilgi işlemin en önemli avantajlarından bazıları aşağıdaki şekildedir:
1. Maliyet tasarrufu
İşletmelerin kendi sunucularına ve diğer donanımlarına yatırım yapmaları ve bakımlarını yapmaları gerekmediğinden bulut bilgi işlem, BT altyapısıyla ilişkili maliyetleri önemli ölçüde azaltabilir. Bunun yerine işletmeler ihtiyaç duydukları kaynaklar için kullandıkça öde temeline göre ödeme yapabilir.
2. Ölçeklenebilirlik
Bulut bilgi işlem, işletmelerin büyük bir ön yatırım yapmak zorunda kalmadan bilgi işlem kaynaklarını gerektiği gibi hızlı ve kolay bir şekilde artırmasına veya azaltmasına olanak tanır.
3. Esneklik
Bulut bilişim ile işletmeler, kaynaklarına internet bağlantısı olan her yerden erişebilir, bu da uzaktan çalışmaya ve işbirliğine olanak tanır. Ayrıca diğer sistem ve uygulamalarla kolay entegrasyon sağlar.
4. Güvenilirlik
Bulut sağlayıcıları genellikle birden fazla veri merkezine sahiptir ve yüksek kullanılabilirlik ve olağanüstü durum kurtarma yetenekleri sağlamak için gelişmiş teknolojiler kullanır.
5. Güvenlik
Bulut sağlayıcıları, müşterilerinin verilerini korumak için güvenlik önlemlerine büyük yatırımlar yapar ve genellikle verileri güvende tutmak için bireysel işletmelerin sahip olduğundan daha fazla kaynağa sahiptirler.
6. İnovasyon
Bulut bilgi işlem, işletmelerin inovasyonu ve büyümeyi desteklemeye yardımcı olabilecek yapay zeka ve makine öğrenimi gibi en son teknolojilere ve hizmetlere erişmesini sağlar.
7. Otomasyon
Bulut bilgi işlem, yazılım dağıtımı, ölçeklendirme ve izleme gibi tekrarlayan BT görevlerini otomatikleştirme yeteneği sağlayarak verimliliğin artmasına ve insan hatalarının azalmasına yol açar.
8. Çevre dostu
Bulut bilgi işlem, çevre üzerinde olumlu bir etkisi olabilecek sunucuları çalıştırmak ve soğutmak için gereken enerji miktarını azaltır.
Bulut Bilişimin Kullanım Alanları
Bulut bilgi işlemin bazı yaygın kullanımları aşağıdakileri içerir:
1. Veri depolama ve yedekleme
Şirketler, büyük miktarda veriyi bulut sunucularında depolayabilir ve yedekleyebilir, bu sayede verilere internet bağlantısı olan her yerden erişilebilir.
2. Hizmet olarak yazılım (SaaS)
Bulut sağlayıcıları, abonelik temelinde e-posta, CRM ve İK sistemleri gibi çok çeşitli yazılım uygulamaları sunar.
3. Hizmet olarak platform (PaaS)
Geliştiriciler, temel altyapıyı yönetmek zorunda kalmadan uygulamalarını oluşturmak, test etmek ve dağıtmak için bulut tabanlı platformları kullanabilir.
4. Hizmet olarak altyapı (IaaS)
Şirketler, talep üzerine bulut sağlayıcılarından sanal makineler ve depolama gibi bilgi işlem kaynakları kiralayabilir.
5. Büyük veri ve analitik
Bulut sağlayıcılar, büyük miktarda veriyi işleyip analiz edebilen büyük veri ve analitik hizmetleri sunarak işletmelerin içgörü kazanmasını ve daha iyi kararlar almasını mümkün kılar.
6. Makine öğrenimi
Bulut sağlayıcıları, işletmelerin pahalı donanımlara yatırım yapmak zorunda kalmadan makine öğrenimi modellerini eğitmesine ve dağıtmasına olanak tanıyan makine öğrenimi hizmetleri sunar.
7. Olağanüstü durum kurtarma
Bulut sağlayıcılar, şirketlerin büyük bir kesinti veya felaketten hızla kurtulmasına yardımcı olabilecek olağanüstü durum kurtarma hizmetleri sunar.
Dijital Dönüşümde Bulut Bilişim Önemi
Bulut bilgi işlem, performansı artırmak ve büyümeyi desteklemek için dijital teknolojilerin bir işletmenin tüm yönlerine entegrasyonunu sağlayan dijital dönüşümde kritik bir rol oynar. Bulut bilgi işlemin dijital dönüşümü sağladığı durumlardan bazıları aşağıdakileri içerir:
1. Çevik geliştirme
Bulut bilgi işlem, hızla değişen dijital ortama ayak uydurmak isteyen işletmeler için gerekli olan yeni uygulamaların ve hizmetlerin hızlı bir şekilde geliştirilmesine ve devreye alınmasına olanak tanır.
2. Veriye dayalı içgörüler
Bulut bilgi işlem, işletmelerin müşteri davranışı ve tercihlerine ilişkin değerli içgörüler elde etmek için kullanılabilecek büyük miktarda veriyi depolamasına ve işlemesine olanak tanır. Bu, müşteri katılımını iyileştirmek, pazarlama çabalarını kişiselleştirmek ve operasyonları optimize etmek için kullanılabilir.
3. İnovasyon
Bulut bilgi işlem, inovasyonu yönlendirmek ve yeni iş fırsatları yaratmak için kullanılabilen yapay zeka, makine öğrenimi ve nesnelerin interneti (IoT) gibi en son teknolojilere ve hizmetlere erişim sağlar.
4. Esneklik ve ölçeklenebilirlik
Bulut bilgi işlem, işletmelerin büyük bir ön yatırım yapmak zorunda kalmadan BT kaynaklarını gerektiği gibi hızlı ve kolay bir şekilde artırmasına veya azaltmasına olanak tanır. Bu, işletmelerin değişen iş koşullarına hızla yanıt vermesini ve yeni fırsatlardan yararlanmasını sağlar.
5. Uzaktan çalışma
Bulut bilgi işlem, çalışanların her yerden çalışmasına olanak tanır, bu da artan üretkenlik ve esnekliğe yol açabilir.
6. İşbirliği
Bulut bilgi işlem, nerede olurlarsa olsunlar çalışanların belgeleri ve diğer kaynakları paylaşmalarını ve bunlar üzerinde işbirliği yapmalarını kolaylaştırır.
7. Maliyet tasarrufları
Bulut bilgi işlem, büyümeyi ve yeniliği destekleyen diğer iş alanlarına yatırım yapmak için kullanılabilecek BT altyapısıyla ilişkili maliyetleri önemli ölçüde azaltabilir.
İlgili İçerikler:
IoT (Internet Of Thigs) Nedir? Nesnelerin İnterneti Gelecekte Hayatımızı Nasıl Etkileyecek?
ERP Nedir? İşletmeler İçin Kurumsal Kaynak Planlama ve İş Süreçlerini Başarılı Yönetme
İş Zekası (Business Intelligence BI) Nedir? İşletmeler İçin Veri Odaklı Aksiyon Almanın Önemi
Siber Güvenlik Nedir? Veri Güvenliğini Nasıl Sağlarız?
Firewall Nedir, Ne İşe Yarar? Firewall Türleri
Microsoft Exchange Nedir? Yeni Başlayanlar İçin Detaylı Rehber
Hosting Nedir? Hosting Satın Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
